کره در بازار لوازم خانگی ایران، چین را جا گذاشت
در بازار لوازم خانگی ایران هم کرهایها حرف اول را میزنند. بر اساس اعلام سازمان تجارت جهانی کرهایها حتی چینیها را پشت سر گذاشتهاند و بیشتر از یکچهارم بازار لوازم خانگی ایران یعنی ٢٧درصد از سهم این بازار را در اختیار دارند. پس از کره جنوبی، چینیها سهم ٢٥درصدی، امارات ١٤، آلمان ٨، ترکیه ٧ و ایتالیا ٤درصد از بازار لوازم خانگی ایران را در دست دارند؛ البته این سهمبندی را سازمان تجارت جهانی با توجه به آمار واردات رسمی قایل شده است و اگر بخواهیم حجم قابل توجه قاچاق لوازم خانگی را به این مجموعه اضافه کنیم، سهم کرهایها از بازار لوازم خانگی ایران بیشتر میشود.
محمدرضا دیانی، رئیس انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی گفته است ٦٥درصد از مجموع بازار لوازم خانگی ایران در دست خارجیهاست که ٥٥درصد این سهم را تنها دو برند کرهای از جمله سامسونگ در اختیار دارد.
در بازار خودرو هم کرهجنوبی یکی از چهار برند بزرگ میداندار بازار ایران است. ژاپن، فرانسه، چین و کرهجنوبی بیشترین سهم را در بازار خودروهای خارجی ایران دارند.
یک بام و دو هوای کرهایها در تحریم ایران
از لوازم مصرفی که بگذریم کرهجنوبی در بازار کالاهای غیر مصرفی ایران هم نقش پررنگی دارد. با این حال کرهایها در تجارت با ایران شرکای خوبی نبودهاند. آنها در دوران تحریم بلافاصله خرید نفت از ایران را متوقف کردند و در حالی که از فروش کالاهای استراتژیک صنعت نفت به ایران خودداری میکردند، به راحتی کالاهای مصرفی خود را به ایران میفروختند و تحریم را نادیده میگرفتند. آنها در واقع تنها به بازار ایران فکر میکردند و مقابل منافع تجاری ایران سنگ بزرگ تحریم را قرار میدادند. در پسابرجام هم کرهایها تقریبا جزو آخرین کشورهایی بودند که حاضر به مراوده جدیتر تجاری با ایران شدند.
سودجویی سامسونگ از اقتصاد ایران
از این میان سامسونگ که سالها بازار ایران را بدون قید و شرط در اختیار داشت در پسابرجام حاضر به سرمایهگذاری در ایران و راهاندازی کارخانههای تولیدی در کشور نشد و تنها خط مونتاژ خود را به ایران منتقل کرد؛ آن هم برای آن که از تعرفههای گمرکی ایران بیشترین استفاده را ببرد. مونتاژی که سامسونگ در ایران انجام میدهد در واقع با لحاظ کردن کمترین سود برای طرف ایرانی است. به این ترتیب که سامسونگ قطعات لوازم خود را به صورت SKD به ایران منتقل میکند و در کشور ما این قطعات کاملا آماده را تنها سرهمبندی میکند تا به این ترتیب با راحتترین روش ممکن تعرفه ٥٠درصدی گمرک ایران برای واردات لوازم خانگی را به ١٥درصد برساند. سودجویی برندهای کرهای و از جمله سامسونگ تنها به همین جا ختم نمیشود و شرکتهای ایرانی که واردات محصولات آنها را بر عهده گرفتهاند، به بهانه مونتاژ در ایران از یارانه ارزی ایرانیها برای سامسونگ استفاده میکنند و با ارز مبادلهای لوازم تکهشده لوازم خانگی کرهای را به ایران وارد میکنند.
جالب است بدانید شرکتهای واردکننده لوازم خانگی و محصولات کرهای در مناطق آزاد ثبت میشوند تا از این رهگذر هم به سود دیگری برسند. این در حالی است که سامسونگ برای تولید لوازم خانگی خود در ایران حاضر شده است از میان تولیدات ایرانی تنها به فوم و کارتن بستهبندی لوازمش رضایت بدهد.
در این میان گاهی زمزمههای تخلفهای گمرکی و تقلب برندهای کرهای در ایران هم به گوش میرسد؛ از جمله موضوع تخلف گمرکی الجی یا دیگر برند کرهای «دوو» که به اسم پوسته یخچال، یخچالهای آماده را به ایران وارد کرده تا تعرفه گمرکی را دور بزند.
رفتار ایران با سرمایهگذاران مناسب نیست
با وجود این محمد لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات اتاق ایران تمایلنداشتن خارجیها و از جمله کرهایها برای تولید در ایران را چندان عجیب نمیداند و به «شهروند» میگوید: کشورهای مختلف برای حضور برندهای خارجی در کشورشان برنامهریزیهای ویژه و سیاست خاص خود را دارند. به عنوان مثال امارات مبنای تجارت خود را خدمات قرار داده است و کالاهای خارجی به وفور و با تعرفه واردات پایین در بازار این کشور دیده میشود و امارات توانسته است هاب منطقه در زمینه حملونقل و صادرات دوباره کالا شود.
او ادامه میدهد: ترکیه اما سیاست صنعتی شدن را در برنامه کاری خود قرار داده است و بازارش را بر مبنای سرمایهگذاری مشترک و انتقال تکنولوژی در اختیار خارجیها میگذارد؛ چنان که هماکنون ترکیه توانسته است با تولید مشترک با آلمان صاحب چند برند جهانی لوازم خانگی شود اما در ایران کمتر حرکت حساب شدهای در این زمینه وجود دارد.
لاهوتی توضیح میدهد: رتبه ایران در زمینه سهولت کسب و کار در قعر فهرست جهانی است و این مسأله تاثیرگذاری مهمی بر رفتار سرمایهگذاری خارجیها در ایران دارد. ضمن این که یک برند خارجی در ایران به هیچ عنوان نمیتواند برنامهریزی بلندمدت داشته باشد و سیاستها و رخدادها مقطعی و کوتاهمدت است. به عنوان مثال قیمت ارز در ماههای گذشته ٢٤ تا ٢٥درصد رشد داشته است. کجای جهان این اتفاق میافتد و سرمایهگذار میتواند این مسأله را بپذیرد؟
حالا تمام واکنش ایرانیها به رفتار توهینآمیز در المپیک زمستانه، تهدید به تحریم بوده است و البته این تهدید به تحریم دستمایه شوخی در فضای مجازی هم شده است. شوخیهایی که میگوید ایران در صورت تحریم سامسونگ میخواهد چه نوع گوشی را جایگزین کند؟ یا به تهدید تحریم اپل در بازار ایران به دلیل حذف برنامههای ایرانی در اپ استور کنایه میزنند که بعد از مدتی امتیاز واردات رسمی آن به تأمیناجتماعی سپرده شد. شوخیهایی که در متن خود رشد و سلامت اقتصادی را یک عامل مهم قدرتنمایی ایران در عرصههای جهانی میداند.»
دشمن عقل
امام علی علیه السلام :
اَلْهَوى عَدُوُّ الْعَقْلِ؛
هواى نفس، دشمن خرد است.
شرح غرر: ج1، ص68